پزشکی بالینی ابن سینا، جلد ۲۳، شماره ۳، صفحات ۲۳۷-۲۴۸
عنوان فارسی کاربرد مدلهای دوز-پاسخ در تعیین میانه دوز مؤثر جاذب خاکستر استخوان در حذف فلوراید از محلول‌های آب آشامیدنی
چکیده فارسی مقاله مقدمه: در مطالعات مربوط به جذب آلاینده‌ها برروی جاذب‌های مختلف، تعیین دوز جاذب مورد استفاده از مهمترین مشخصه‌هایی است که باید مورد توجه قرارگیرد. هدف این مطالعه استفاده از مدلهای دوز-پاسخ در تعیین دوزهای هدف خاکستر استخوان در حذف فلوراید از محلول‌های آبی و مقایسه مدل‌های ایزوترم جذب با مدل‌های دوز-پاسخ از دیدگاه رفتار جذب است. روش‌کار: در این مطالعه تجربی، خاکستر استخوان با استفاده از کوره الکتریکی در دمای C°450 و زمان 2 ساعت تهیه شد. دانه بندی جاذب با الک‌های استاندارد ASTM در محدوده 35-18 مش انجام و مشخصات آن با روشهای متداول تعیین گردید. غلظت فلوراید نمونه‌ها با روش توصیه شدهٔ شرکت (HACH) با دستگاه Dr-5000 با ریجنت فلوراید اندازه‌گیری شد. مدل‌های دوز-پاسخ به داده‌ها برازش و پارامترهای مورد نظر برآورد شدند. بر اساس شاخص‌های نیکویی برازش به مقایسه مدل‌های ایزوترم جذب با مدل‌های دوز-پاسخ پرداخته شد. کلیه روش‌های ذکر شده با استفاده از برنامه نویسی در محیط نرم افزار R و روی داده‌های میزان حذف و میزان جذب فلوراید صورت گرفت یافته‌ها: محاسبه شاخص‌های (AIC,) نشان داد، مناسب‌ترین مدل برای برازش به داده‌ها در 10 = ‌pH و غلظت 10، 7 = ‌pH و غلظت 20، مدل ایماکس و در 7 = ‌pH و غلظت 10، 7 = ‌pH و غلظت 15، مدل درجه دو می‌باشد. بر اساس این مدل‌ها، میانه دوز مؤثر خاکستر استخوان در حذف فلوراید با غلظت 10 میلی گرم بر لیتر 11/0 گرم در 10 = ‌pH وحداکثردوز مؤثر با غلظت 20 میلی گرم بر لیتر 25/1 گرم در 7 = ‌pH تعیین شد. شاخص (AIC) نشان داد، مدل دوز-پاسخ درجه دو نسبت به مدل‌های ایزوترم جذب برازش بهتری به داده‌های جذب دارند. نتیجه‌گیری: بااستفاده از روش‌های آماری، میانه و حداکثر دوز مؤثر خاکستر استخوان در حذف فلوراید با دقت بیشتری برآورد می‌شوند. علاوه بر آن تعیین دوزهای هدف با روش مدلبندی بجای آزمایشهای مکرر، از لحاظ اقتصادی و زمان بر بودن انجام آزمایشها مقرون به صرفه خواهد. مدل دوز-پاسخ درجه دو، می‌تواند جایگزین مناسبی برای مدل‌های ایزوترم جذب در بررسی رفتار جذب باشد.
کلیدواژه‌های فارسی مقاله
عنوان انگلیسی The Application of Dose-Response Models to Determine the Median Effective Adsorbent Bone Char Dose to Remove Fluoride From Drinking Aqueous Solutions
چکیده انگلیسی مقاله Introduction: In studies of the adsorption of pollutants onto different adsorbents, determining the adsorbent dose of the most important characteristics must be considered. The aim of the study was the determination and modeling of dose-response bone char fluoride removal from aqueous solutions and comparison of the adsorption isotherm models with dose-response models from the perspective of adsorption. Methods: In this experimental study, bone char was prepared by using an electric furnace at 450˚C in two hours. Sorting the adsorbent was conducted by standard sieve ASTM in the range of 18-35 meshes and its characteristics were determined with conventional methods. The concentration of fluoride was measured according to the recommendation of manufacturer (HACH) with Dr-5000 of regent fluoride. Dose-response models were fit to the data and parameters were estimated. Based on the quality of fitness indicators, the adsorption isotherm models were compared with dose-response models. Analysis of the data in this study was performed using the R software version 3.1.2 and stats package. Results: Fit indexes (AIC and R2) showed that the most appropriate model for the data in pH= 10, concentration = 10 and pH = 7, concentration = 20 was the Emax model and in pH = 7, concentration = 10 and pH = 7, concentration = 15 the quadratic model. According to these models, the median of effective dose on bone char at removal of fluoride was determined 0.11 g in concentration of 10 mg/L and pH = 10. The maximum effective dose was determined 1.25 g in concentration of 20 mg/L and pH = 7. The index (AIC) showed that quadratic dose-response models better fit to adsorption data than adsorption isotherm models. Conclusions: The median and maximum effective doses of bone char at removal of fluoride were estimated by statistical models more accurately. In addition, determining the goal dose was performed using modeling method, which was more economic than repeated testing, and the performance time was also more cost-effective. Quadratic dose-response model can be a good alternative for adsorption isotherm models in the adsorption behavior.
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله
نویسندگان مقاله سارا زبرجدی | sara zebarjadi


علیرضا سلطانیان | ali reza soltanian
biometrics school of health
گروه آمار دانشکده بهداشت

جواد فردمال | javad faradmal


قربان عسگری | ghorban asgari


نشانی اینترنتی http://sjh.umsha.ac.ir/browse.php?a_code=A-12-551-12&slc_lang=fa&sid=fa
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده تخصصی
نوع مقاله منتشر شده پژوهشی
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات